Kelimelerin Kökenleri Etimolojisi
Yegâne :
Farsçadaki “yek” kökünden geliyor. “Bir” ve “tek” anlamına gelen yek kelimesinden, yegâne, biricik kelimesi türetiliyor
Sehpa :
Arapçada "Se" den gelir üç demek (Yek, Dü, Se) Üç ayaklı
Çardak :
Arapçada "Çar" dan gelir dört demektir. Dört ayaklı
Resim :
Arapça rsm kökünden gelen rasm رسم "
1. iz, ayak izi, işaret, simge, damga, mühür,
2. suret,
3. resmi tören, ayin" sözcüğünden alıntıdır.
Çerçeve :
Farsça çārçūbe چار چوبه çar-çevre "dört çubuk, dörtgen, " sözcüğünden alıntıdır
Cambaz :
Farsça kökenli, can + baz bileşmesinden oluşmakta. Canı ile oynayan anlamına
geliyor. Tıpkı “düzenbaz”ın düzen ile oynayan, “kumarbaz”ın kumar oynayan
demek olması gibi.
Sarhoş :
Farsça kökenli sar, ser – yani baş, kafa kelimesinden başlanmış ve iyi, güzel anlamına gelen hoş ile bitirilmiştir. Yani sarhoş, bildiğimiz, sokak jargonunda kullanılan “kafası iyi, kafası güzel” anlamına geliyor! Aynı ser kökünden, serkeş yani başı çeken, önder ve dik başlı, asi kelimesi ve sermaye, yani anapara, baş kapital kelimesi de gelmektedir.
Yeşil :
Bu kelime ise, öz Türkçeden türetilmiş güzide kelimelerimizden biri. Islak, taze, henüz suyunu yitirmemiş anlamına gelen “yaş” sözcüğünden türetilmiş. Yeşil bitkilerin taze olduğunu anlatmak için sıkça kullanılıyor.
Bir ufak bilgi daha – kayısı, kiraz, dut gibi henüz olgunlaşmamış, hala yeşil, kızarmamış anlamına gelmesi için ise gök kelimesi tercih ediliyor. Yani renk skalasında, yeşilden bir derece daha soğuk kabul edilen mavi kelimesine atıfta bulunuluyor!
Silah (+18) :
Silah kelimesinin bu halinden değil de daha, çok daha eski bir halinden söz edeceğim. Orhun Kitabelerinde geçen ve silah anlamına bir sözcük, havayı yarmak, bir kişiyi, hayvanı ya da nesneyi yararak parçalamak için kullanılan alet anlamına gelen “yarak” sözcüğü imiş!
Tabi daha sonra erkek egemen toplum bilincinin bu kelimeyi argoya yerleştirmesi ve erkeğin cinsel organını bir silah olarak tarif etmesi ise üzerine tez yazılabilecek kadar büyük bir toplumsal travmaya işaret ediyor.
Amatör : (Fransızca: ''amateur''), Bir işi hayatını kazanmak veya para karşılığı için değil, yalnız zevki ve aşk için yapan, hevesli, meraklı kişiler için kullanılan sıfat
"Ziyaretin kısası makbuldür" değil "Ziyaretin kısas-ı makbuldür"
"Karşılıklı olanı" , “iade-i ziyaret” makbul olandır.
"Baldız Baldan Tatlıdır" değil " Daldız Baldan Tatlıdır"
Daldız bal petekten almak için kullanılan tahta alet.
"Ana Gibi Yar, Bağdat gibi Diyar Olmaz" değil
"Ane Gibi Yar, Bağdat gibi Diyar Olmaz " Ane Bağdat yakınlarında bir uçurum.
Divane : Dünyanın en sadık canlısı Divane kuşu. Eğer dişisi ölürse erkek olan taş yiyerek intihar eder. Aşkından divaneye döndüm sözü de buradan gelir.
"Çifte kumrular gibi" sözü, mutlu çiftlere söylenen Kumru kuşlarının ömürlerinin sonuna kadar eşlerine sadık kalmalarından gelir.
Adnycl - Ocak 2021 - İzmir
--------------------------------------------------------------------------------------
Benzer Yazılar :
Günümüz bazı kelimelerin öz türkçe anlamları
Yorumlar
Yorum Gönder